เส้นใยสังเคราะห์ (Synthetic fibers) เป็นพอลิเมอร์ที่มนุษย์สังเคราะห์ขึ้นจากสารอนินทรีย์ หรือสารอินทรีย์ ซึ่งเกิดจากมอนอเมอร์ที่แตกต่างกัน 2 ชนิด ที่ไม่มีพันธะคู่อยู่ระหว่างอะตอมของคาร์บอน แต่เป็นมอนอเมอร์ที่มีหมู่ฟังก์ชันพิเศษ เช่น หมู่ไฮดรอกซิล (-OH) หมู่คาร์บอกซิล (-COOH) หรือหมู่อะมิโน (-NH2) โดยนำมาทำปฏิกิริยาพอลิเมอไรเซชันแบบควบแน่น (Condensation polymerization) เพื่อให้มีการเชื่อมต่อระหว่างมอนอเมอร์ต่างๆ ที่บริเวณหมู่ฟังก์ชัน จนเกิดเป็นพอลิเมอร์ของเส้นใยสังเคราะห์ ซึ่งสามารถแบ่งได้เป็น 3 ชนิดหลักๆ คือ
1. เส้นใยพอลิเอสเตอร์ (Polyester) เป็นพอลิเมอร์ที่เกิดจากการเกาะเกี่ยวระหว่างสารอะโรมาติกที่เป็นกรดและสารแอลกอฮอล์ ด้วยพันธะหมู่เอสเตอร์ พบว่าเส้นใยสังเคราะห์ชนิดนี้เป็นที่นิยมใช้กันมากที่สุด โดยเฉพาะที่มีชื่อทางการค้าว่า Dacron และ Kodel เนื่องจากมีคุณสมบัติที่ดีหลายประการ คือ
(1) สมบัติทางกายภาพ ลักษณะเส้นใยมีสีขาว ผิวเรียบ มีความแข็งแรง ทนทานต่อการขัดถูได้ดีไม่ว่าอยู่ในสภาพแห้งหรือเปียก มีความยืดหยุ่นปานกลาง ความสามารถในการดูดซึมความชื้นต่ำ ทำให้ผลิตภัณฑ์แห้งเร็ว รวมถึงมีค่าการคืนตัวจากแรงอัดอยู่ในระดับดี ส่งผลให้ผลิตภัณฑ์ไม่ยับง่าย
(2) สมบัติทางเคมี ทนทานต่อสารฟอกขาวทุกชนิด ทนต่อกรดอ่อนได้ดี แต่ละลายในกรดกำมะถันเข้มข้นและร้อน ไม่ทนต่อด่างแก่ นอกจากนี้ยังทนทานต่อราและแมลง รวมถึงแสงแดดได้ดี
(3) การใช้ประโยชน์ นิยมนำมาใช้ตัดเสื้อผ้าได้ทุกชนิด ทุกแบบ โดยเฉพาะที่ต้องการไม่ให้ยับง่าย หรืออัดจีบถาวร ใช้ทำผ้าปูที่นอน ปลอกหมอน ผ้าคลุมเตียง ผ้าม่าน เครื่องตกแต่งภายในต่างๆ ที่ทำด้วยผ้า เชือก เส้นด้าย ใบเรือ อวน ผ้าหุ้มสายไฟ
(1) สมบัติทางกายภาพ ลักษณะเส้นใยมีสีขาว มีความแข็งแรงปานกลาง การคืนตัวจากแรงอัดอยู่ในระดับดี ทำให้ไม่ยับง่าย รวมถึงมีความยืดหยุ่น และความสามารถในการดูดซึมความชื้นค่อนข้างต่ำ
(2) สมบัติทางเคมี ทนทานต่อกรดได้แทบทุกชนิด ทนทานต่อสารละลายอินทรีย์ได้ดี สามารถซักแห้งได้ ใช้กับสารซักฟอกได้ทุกชนิด รวมถึงทนทานต่อราและแมลง แสงแดด และเหงื่อได้ดี
(3) การใช้ประโยชน์ เส้นใยอะคริลิกสามารถนำไปใช้งานได้หลากหลาย เนื่องจากเป็นเส้นใยที่มีความอ่อนนุ่น พองฟู น้ำหนักเบา มีการทิ้งตัวดี ดูแลรักษาง่าย สวยงามคล้ายขนสัตว์ การใช้งานส่วนใหญ่โดยเฉพาะเส้นใยสั้นมักนำมาใช้แทนขนสัตว์ธรรมชาติ เช่น ผ้าขนสัตว์เทียม เสื้อสเวตเตอร์ เสื้อโค้ท ซึ่งมีราคาถูกและช่วยแก้ปัญหาการแพ้ขนสัตว์ได้ดี นอกจากนี้ยังสามารถนำมาใช้ผลิตเสื้อสูทชายหญิง ผ้าห่ม พรม ม่าน ผ้าใบ
ทั้งนี้ เส้นใยสังเคราะห์ผลิตขึ้นเพื่อนำมาใช้ทดแทนเส้นใยจากธรรมชาติ (Natural fibers) เนื่องจากมีคุณสมบัติบางประการโดดเด่นกว่าเส้นใยจากธรรมชาติ ทั้งทนทานต่อจุลินทรีย์ เชื้อรา และแบคทีเรีย ทนทานต่อการซักล้าง ไม่ยับง่าย มีความยืดหยุ่นดี รวมถึงสามารถปรับปรุงสมบัติได้หลากหลาย ทำให้นำมาใช้ประโยชน์ในด้านอุตสาหกรรมสิ่งทอได้อย่างกว้างขวาง ซึ่งช่วยตอบสนองความต้องการของผู้บริโภคได้เป็นอย่างดี
เอกสารอ้างอิง
ดรรชนี พันธวรากร. เอกสารประกอบการสอนเทคโนโลยีสิ่งทอ (Textile technology).